Dlaczego „kolor” jest ważny dla fotografów?

Zgodnie z definicją, gama kolorów odnosi się do zakresu kolorów, który można odtworzyć na konkretnym urządzeniu. Z naukowego punktu widzenia gamę kolorów można odtworzyć w oparciu o przestrzeń kolorów CIE1931. Przestrzeń kolorów CIE1931 została zdefiniowane przez Międzynarodową Komisję Oświetleniową (CIE) w 1931 roku. Umożliwia ona wykorzystanie układu współrzędnych do konwersji fizycznego pomiaru widzialnego światła do płaszczyzny dwuwymiarowej (tj. do wykresu chromatyczności XY CIE1931). Na wykresie widać, że cała przestrzeń kolorów jest zamknięta w obrębie podkowy. Zakrzywiona krawędź to locus widma, a długość fali jest zaznaczona w nanometrach od koloru fioletowego około 400 mm od lewej do koloru czerwonego około 650 mm do prawej. Przedstawia to zakres widoczny przez ludzkie oko (widzialne spektrum światła) w spektrum elektromagnetycznym. Zakres kolorów lub gama kolorów, o których często mówimy, np. SrGB, Adobe RGB itp., można oznaczyć współrzędnymi R, G i B na wykresie chromatyczności XY CIE1931.

Jest to standardowa przestrzeń kolorów RGB używana w monitorach, drukarkach i w Internecie. Została ona zdefiniowana przez Microsoft, HP i inne firmy w 1996 roku. W ostatnich latach większość monitorów popularnych marek dostępnych na rynku stopniowo osiągnęła w 100% funkcję pokrycia przestrzeni odwzorowania kolorów sRGB, która jest bardziej niż wystarczająca do przeciętnego przetwarzania tekstu, surfowania po sieci lub oglądania filmów, jednak pozostawia dużo do życzenia dla profesjonalnych fotografów! Przecież przestrzeń odwzorowania kolorów sRGB ma około 35% mniej zakresu kolorów niż program wzorcowy Adobe RGB i nie może w pełni pokryć gamy kolorów CMYK używanej do druku profesjonalnego. W dużym stopniu wpływa to na postprodukcję i odtwarzanie.

W porównaniu z przestrzenią odwzorowania kolorów sRGB, program wzorcowy Adobe RGB, opracowany przez Adobe Company w 1998 roku, wyraźnie posiada szerszą przestrzeń kolorów i może w pełni pokryć gamę kolorów CMYK stosowaną w profesjonalnej branży drukarskiej. Na schemacie chromatyczności XY CIE1931 można wyraźnie zauważyć, że przestrzeń kolorów Adobe RGB nie tylko ma szerszą gamę kolorów, ale obejmuje również niebieski i zielony obszar gamy kolorów CMYK, których przestrzeń odwzorowania kolorów sRGB nie jest w stanie pokryć. Pokazuje to, że: 1. Gdy fotografowie ustawiają przestrzeń kolorów zarówno na swoich aparatach jak i monitorach na program wzorcowy Adobe RGB, mogą dopasować kolory do oryginalnej sceny podczas retuszowania. 2. Jeśli wymagany jest wydruk wyjściowy, nie dojdzie do ogromnej różnicy między kolorami przeglądanymi na monitorze i kolorami w wersji drukowanej. Dlatego też spełnia to oczekiwania fotografów.

Dlatego też, gdy fotografowie wybierają monitory do pracy zawodowej, powinni najpierw rozważyć monitory obsługujące 99% gamy kolorów Adobe RGB. Nie tylko umożliwia to zakresy kolorów najbliższe naturalnej sceny, ale także pozwala na łatwe przełączanie pomiędzy trybami Adobe RGB i sRGB przy użyciu klawiszy skrótu do różnych zastosowań.

Czy kiedykolwiek miałeś(-aś) do czynienia z tym doświadczeniem? Podczas retuszu zdjęcia zachodu lub wschodu słońca lub obrazu za pomocą światła gradientowego możesz łatwo znaleźć nieciągłość koloru na ekranie. Powodem tego zjawiska może być użycie skompresowanego formatu pliku (np. JPEG) do retuszowania lub może być spowodowane głębią bitową kolorów monitora. W skrócie, głębia bitowa kolorów odnosi się do maksymalnej liczby kolorów, które urządzenie może wyświetlić. Większa głębia bitowa kolorów umożliwia monitorowi wyświetlanie bogatszych kolorów, a przejście kolorów i wydajność gradientu będą również bardziej naturalne i ciągłe. Z poprzedniego artykułu dowiedzieliśmy się, że obraz na monitorze składa się z gęsto ułożonych „kropek” (pikseli), a każda kropka składa się z trzech podstawowych kolorów R, G i B. Większość dzisiejszych monitorów konsumenckich posiada podstawową głębię bitową kolorów 8 bitów, co oznacza, że jest 2 do 8 (2^8) kolorów R, G i B — monitor może wyprodukować łącznie 16,77 mln kolorów.

Jednak w przypadku profesjonalnych monitorów wykorzystywanych przez fotografów lub profesjonalistów od przetwarzania obrazów, taka głębia bitowa kolorów jest nadal niewystarczająca. Przecież prawie wszyscy profesjonaliści od przetwarzania obrazu robią głównie zdjęcia za pomocą plików RAW, a monitory z 8-bitową głębią kolorów nie mogą pomóc fotografom w odzwierciedleniu ustawień 14-bitowych plików RAW. Dlatego zdecydowanie zaleca się posiadanie monitora z panelem o głębi bitowej kolorów co najmniej 10 bitów (możliwość wyświetlania 1,07 mld kolorów) w celu wyświetlenia subtelnych kolorów i jasnych gradientów, a także, aby pomóc fotografom dostrzec najdrobniejsze różnice w kolorach podczas retuszowania.

Czy ten problem przyszedł Ci kiedykolwiek do głowy? Na tym świecie jest tak wiele kolorów. Jeśli dojdzie do drobnego odchylenia w jasności, nasyceniu lub odcieniu, będzie to inny kolor. Który czerwony to prawdziwy kolor czerwony? I który żółty odpowiada właściwemu kolorowi żółtemu? Ponieważ każdy rozpoznaje kolory inaczej, identyfikacja i preferencje koloru są naprawdę subiektywne. W związku z tym, w celu zapewnienia, że monitory i urządzenia drukujące przez nas stosowane mają prawidłowe funkcje wyświetlania kolorów, należy użyć metody matematycznej, której wynikiem jest „gama kolorów”. Dzięki wykorzystaniu wiedzy o matematycznej gamie kolorów i jednolitym zarządzaniu kolorami, wraz ze zwykłymi kalibracjami urządzeń, możemy zapewnić, że uzyskane zostaną najbardziej realistyczne kolory z urządzeń wejściowych (aparat) do urządzeń wyjściowych (monitor i drukarka). Innymi słowy, aby fotografowie mogli uzyskać najlepsze wyniki wyjściowe, nie tylko muszą ustawić przestrzeń kolorów aparatu na Adobe RGB przed wykonaniem zdjęcia i wykonać zdjęcie za pomocą plików RAW, ale także skorzystać z profesjonalnych monitorów obsługujących 99% gamy kolorów Adobe RGB. Umożliwia to fotografom nie tylko bardziej elastyczne pole do retuszowania, ale również pewność, że kolory wyjściowe podczas drukowania w przestrzeni kolorów CMYK są zgodne z tym, co było widoczne na monitorze.

Jak definiujemy prawidłowe kolory? Jak możemy upewnić się, czy kolory wyświetlane na monitorze są prawidłowe? Na szczęście kolory można określić w sposób matematyczny. Podobnie, poziom różnicy między dwoma kolorami można również zdefiniować w sposób matematyczny. To jest tak zwana wartość Delta E (międzynarodowa standardowa różnica koloru). Wartość Delta E oblicza się za pomocą wzorów matematycznych. Dzięki wartościom Delta E można określić, jak duża jest różnica kolorów. Mniejsza wartość Delta E oznacza mniejszą różnicę koloru. Innymi słowy, kolory są bliższe standardowym kolorom.

Dlaczego wartość Delta E jest tak ważna dla fotografów? Odzwierciedla ona, jak dokładne mogą być kolory na monitorze. Innymi słowy, możemy wyraźnie określić, jaka jest różnica pomiędzy kolorami wyświetlanymi przez monitor i standardowymi kolorami w ramach wartości Delta E. Monitor o lepszych parametrach renderowania kolorów umożliwia użytkownikom zadawalające wyniki retuszowania w łatwiejszy sposób. Idealna wartość Delta E profesjonalnego monitora powinna wynosić 0, ale to tylko teoretyczna wartość — wartość musi być przynajmniej <3, aby monitor został zakwalifikowany. W przypadku profesjonalnych fotografów posiadanie monitora o wartości Delta E≦2 to jedno z najbardziej podstawowych elementów wyposażenia. Zapewnia to, że jeśli zdjęcia wykonane aparatem wyświetlają się na monitorze do przeglądania, kolory będą podobne do standardowych kolorów. W związku z tym specjaliści od przetwarzania obrazów powinni rozważyć posiadanie profesjonalnego monitora z raportem z kalibracji fabrycznej, ponieważ monitor przeszedł rygorystyczne testy i kalibrację wykonaną przez producenta przed sprzedażą. Zapewnia to gwarancję dokładności koloru oraz spokój niezawodności podczas użytkowania.

Jeśli kiedykolwiek odwiedzisz sklep ze sprzętem RTV, zauważysz, że mimo że ekrany wszystkich wyświetlanych monitorów na stojakach odtwarzają te same źródła obrazu, kolory wyświetlane na każdym ekranie są nieco inne. Przyczyną tego zjawiska są nie tylko różne marki i modele, typ panelu (TN i IPS), a także niewielkie odchylenia podczas produkcji masowej. Odnosi się to do każdego producenta, który ma własne preferencje kolorystyczne w taki sposób, że różnice można łatwo dostrzec, gdy ekrany różnych marek są umieszczone obok siebie. Drugi z nich ilustruje, że nawet gdy kilka identycznych modeli tej samej marki jest umieszczonych obok siebie i wyświetlanych jednocześnie, można spodziewać się, że komponenty partii użyte podczas produkcji masowej mogą wprowadzić niewielkie odchylenia, co powoduje różnice w kolorze wyświetlanym na monitorach.

Czy jednak od teraz nie będziesz się martwić, wiedząc, że posiadasz profesjonalny monitor o dokładnym kolorze? W rzeczywistości kolory każdego monitora będą się stopniowo zmieniać wraz ze wzrostem czasu użytkowania. Jak możemy tego uniknąć? W kolejnym artykule wyjaśnimy znaczenie i działania w zakresie regularnej kalibracji kolorów i zarządzania kolorami.