Kunnen beamers echt met HDR omgaan?

HDR (High Dynamic Range) is een standaard voor beeldschermen, waarmee de weergave van contrastrijke beelden met scherpe details wordt gegarandeerd.

Theoretisch worden de HDR-standaards alleen vastgelegd voor displays (zoals televisies), met beamers wordt geen rekening gehouden. De voor HDR vastgelegde helderheid is bijvoorbeeld de absolute limiet van het apparaat, terwijl de helderheid van een projector afhankelijk van de projectiegrootte, -afstand, omgeving en materiaal van het projectiescherm varieert. In beginsel kan dus door de fysieke verschillen de helderheid van een televisietoestel hoger zijn dan die van een vergelijkbare thuisbioscoopbeamer.

Daarom moeten beamers eigenlijk worden onderworpen aan een specifieke kalibratieprocedure beschikken over een HDR-definitie die afwijkt van die voor televisies. Veel fabrikanten proberen nu bioscoopprojectoren te ontwikkelen die voldoen aan de HDR-standaards en een betere beeldkwaliteit bereiken.

Bij het weergeven van HDR-beelden spelen twee belangrijke aspecten een rol: een groot contrastbereik en een groot kleurbereik.

HDR heeft een groter dynamisch bereik, waardoor het beeld een groter contrast tussen de heldere en donkere delen heeft en zo subtielere details weergegeven kunnen worden.

De tweede belangrijke factor is dat HDR-standaards een andere kleurruimte hebben dan SDR-standaards: ze kunnen kleuren uit DCI-P3 of Rec.2020 exact en voor het menselijk oog geoptimaliseerd weergeven.

Of de beamer nu is voorzien van SDR- of HDR-technologie: de methode voor het weergeven van heldere en donkere details heeft altijd effect op de zwart- en wittinten van de geprojecteerde beelden. Met de verdere ontwikkeling van de HDR-technologie inclusief een groter dynamische bereik en een groter kleurbereik zijn thuisbioscoopprojectoren steeds beter in staat om heldere en donkere gedeeltes net als bij HDR-beelden weer te geven.

Voor het weergeven van echt HDR-beeld zijn een aantal aspecten belangrijk: het projectiescherm, het weergaveapparaat en de content. Elk onderdeel moet geschikt zijn voor HDR om een echte HDR-ervaring mogelijk te maken. De meeste consumenten kunnen zonder rechtstreekse vergelijking niet herkennen of ze HDR-content bekijken. Soms lukt dat zelfs professionals niet. Bij projectoren kunnen andere factoren de kijkkwaliteit beïnvloeden, bijvoorbeeld de omgeving, de afstand van de beamer tot het projectiescherm, de kijkhoek, het materiaal van het projectiescherm en de eigen voorkeuren van het publiek.

Hoe dichter de projector bij het projectiescherm staat, des te lichter is het beeld – en omgekeerd. Bovendien maakt ook de Screen-Gain-waarde verschil. Deze waarde is een indexwaarde waarmee de reflectie van een projectiescherm wordt gemeten. Een projectiescherm met een hoge Screen-Gain-waarde heeft een hogere maximale helderheid, een projectiescherm met een lage Screen-Gain-waarde maakt het beeld donkerder. Maar het gaat hier niet om “hoe lichter, hoe beter”. Als het geproduceerde beeld lichter wordt, vallen des te meer donkere details weg. Dan wordt niet meer het oorspronkelijke beeld weergegeven.

Ook de afmetingen van het projectiescherm spelen een rol. De meeste projectieschermen zijn tussen de 100 en 120 inch groot. De Screen-Gain-waarde ligt doorgaans tussen 1,0 en 2,0, soms zelfs hoger. Normaal gesproken is een projectiescherm met een hoge versterkingswaarde in het midden helderder, terwijl een projectiescherm met een lage versterkingswaarde donkere details beter weergeeft en zwart donkerder maakt. Door de omgeving waarin ze staan, hebben de meeste projectieschermen voor thuisbioscopen een lage versterkingswaarde van ongeveer 1,0. Hierdoor worden een grotere kijkhoek en betere prestaties bij de weergave van donkere details mogelijk.


En toch hangt alles af van de daadwerkelijke kijkomgeving. Sommige thuisbioscoopgangers kijken bijvoorbeeld het liefst naar een 3D-film op een projectiescherm met een hogere Screen-Gain-waarde om het beeld lichter te maken en een betere kijkervaring te bereiken. 3D-beelden zijn namelijk doorgaans donkerder.

Een beamer is zeker in staat om HDR weer te geven en biedt in vergelijking met andere apparaten een kijkervaring die lijkt op die in een bioscoop. Een HDR-projector kan de visie van een regisseur realistisch benaderen en zorgt op die manier voor authentieke filmpret, ook in de eigen thuisbioscoop. Bij aankoop moet er echter ook rekening mee worden gehouden dat voor perfect HDR-beeld niet alleen het apparaat maar ook andere factoren belangrijk zijn.